بلاک چین چیست؟

سوالی که اخیرا ذهن اکثر طرفداران فناوری‌های جدید را به خود مشغول کرده، این است که «بلاک چین چیست و چه کاربردی دارد؟». عمده مشکل وارد به اکثر تعاریف بلاک چین، ورود بیش از حد به جزئیات و سردرگمی مخاطب است. با نیک پرداخت همراه باشید تا با مفهوم بلاک چین و کاربرد آن آشنا شوید.

به گفته مارک اندرسون:

به عنوان اولین برآمد عملی، راهی تضمین شده و ایمن برای انتقال دارایی دیجیتال بین دو کاربر، در بستر اینترنت است؛ به طوری که همه می‌دانند این انتقال صورت گرفته است و هیچ شخصی نمی‌تواند مشروعیت آن را به چالش بکشد. نتایج این دستاورد بزرگ بسیار شگفت انگیز است.

ویکی‌پدیا درباره تکنولوژی بلاک چین می‌گوید:

ممکن است یک بلاک چین، آنچنان هم با چیزهایی که شما با آن آشنا هستید متفاوت نباشد.

بلاک چین (Blockchain) از دو کلمه Block (بلاک) و Chain (زنجیره) ایجاد شده است. این فناوری در حقیقت زنجیره‌ای از بلاک‌هاست.

بلاک چین چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

همانطور که ورودی‌های ویکی‌پدیا، حاصل کار یک ناشر خاص نیستند و تنها یک فرد اطلاعات را کنترل نمی‌کند؛ با استفاده از بلاک چین نیز بسیاری از افراد می‌توانند ورودی‌های زیادی را در رکوردهای اطلاعاتی بنویسند و جامعه‌ای از کاربران می‌توانند نحوه اصلاح و به روزرسانی این ورودی‌ها را کنترل کنند.

اگر با دید سطحی‌تری به این قضیه نگاه کنیم، تفاوت‌هایی‌که Blockchain را متمایز می‌کند، شفاف‌تر خواهد شد. درست است ‌که هم ویکی‌پدیا و هم بلاک چین روی شبکه‌های توزیع (اینترنت) کار می‌کنند اما ویکی‌پدیا با استفاده از یک مدل کلاینت‌‌سرور، در شبکه جهانی وب (WWW) فعالیت می‌کند.

کاربر (کلاینت)، با دسترسی به حساب خود می‌تواند ورودی‌های ویکی‌پدیا را که در یک سرور مرکزی ذخیره شده‌اند تغییر دهد.

هر زمان که یک کاربر به صفحه ویکی‌پدیا دسترسی پیدا کند، یک نسخه به روزرسانی شده از «نسخه اصلی» مطلب ثبت شده در ویکی‌پدیا را دریافت خواهد کرد. کنترل پایگاه داده بر عهده مدیران ویکی‌پدیا خواهد بود که اجازه دستیابی و میزان دسترسی کاربران مختلف را بر عهده دارند و توسط مرجع خاصی نگه‌داری می‌شود.

پشتوانه دیجیتال ویکی‌پدیا، همانند پایگاه‌های داده متمرکز دولت‌ها، بانک‌ها و شرکت‌های بیمه امروزی است که سطح حفاظتی بالایی دارند. کنترل پایگاه‌های داده، شامل مدیریت به روزرسانی‌ها و دسترسی‌ها و همچنین محافظت در برابر تهدیدات سایبری، بر عهده صاحبان آن‌ها است.

پایگاه داده توزیع شده که به وسیله فناوری بلاک چین ایجاد شده، پشتوانه‌ی دیجیتال کاملا متفاوتی دارد که متمایزترین و مهم‌ترین ویژگی فناوری بلاک چین است.

«نسخه مرجع» ویکی‌پدیا روی یک سرور ویرایش می‌شود و تمام کاربران نسخه جدید را مشاهده می‌کنند. در یک بلاک چین، هر گره در شبکه به یک جمع‌بندی می‌رسند، یعنی هر کدام به صورت مستقل یک رکورد را به‌روزرسانی می‌کنند و رکوردی که بیشترین محبوبیت را از طرف کاربران دریافت کند، عنوان رکورد رسمی بالفعل را از آن خود کرده و به جای «نسخه مرجع» قرار خواهد گرفت. تراکنش‌ها مخابره می‌شود و هر گره برای خود، نسخه به‌روزرسانی شده‌ای را از وقایع می‌سازد.

همین ویژگی متمایز تکنولوژی بلاک چین را بسیار کاربردی می‌سازد. فناوری Blockchain یک اختراع در حوزه ثبت و توزیع اطلاعات است که نیاز به طرفی قابل اعتماد برای آسان‌سازی روابط دیجیتالی را برطرف می‌سازد.

با این همه، تکنولوژی بلاک چین با تمام شایستگی‌ها و برتری‌‌هایی که دارد، یک تکنولوژی جدید نیست. در واقع، Blockchain، ترکیبی از فناوری‌های تجربی و اثبات شده است که به شیوه‌ای جدید به کار گرفته می‌شوند. بلاک چین، ترکیبی از سه فناوری اینترنت، رمزنویسی کلید اختصاصی و یک پروتکل قانون‌گذار و کنترل‌کننده بوده که ایده ساتوشی ناکاموتو، خالق بیت‌کوین، را تا این حد جذاب و کاربردی ساخته است.

Blockchain‌ از ۳ فناوری تشکیل شده است

نتیجه کار، یک سیستم برای تعاملات دیجیتال است که نیاز به شخص ثالث مورد اعتماد ندارد. کار حفاظت از روابط دیجیتال به‌صورت ضمنی بوده و بر عهده شبکه ساده و در عین حال توانمند تکنولوژی بلاک چین گذاشته شده است.

تعریف اعتماد دیجیتال

اعتماد، قضاوت کردن همراه با خطرپذیری بین دو طرف است و در دنیای دیجیتال اعتمادسازی بیشتر به ‌«اثبات هویت» و «اثبات اجازه دسترسی» خلاصه می‌شود.

به بیان ساده‌تر، می‌خواهیم بدانیم «آیا شما همان کسی هستید که می‌گویید؟» و «آیا شما قادر به انجام کاری که ادعای انجامش را دارید، هستید؟»

در تکنولوژی بلاک چین، رمزنگاری کلید اختصاصی، یک ابزار مالکیت قدرتمند را فراهم می‌کند که نیازهای تصدیق مالکیت را برآورده می‌سازد. داشتن یک کلید اختصاصی به معنای مالکیت است و شخص را از لزوم به اشتراک‌گذاری بیشتر اطلاعات شخصی که برای تبادل لازم است، بی‌نیاز می‌سازد و در نتیجه از قرارگیری اطلاعات در معرض حمله هکرها جلوگیری می‌کند.

تأیید هویت کافی نیست. تأیید هویت؛ به معنی داشتن پول کافی و مخابره کردن تراکنش درست و غیره، برای شروع نیاز به یک شبکه توزیع شده نظیر به نظیر است. شبکه توزیع شده، خطرپذیری خرابی‌هایی که در شبکه مرکزی وجود دارد را برطرف خواهد کرد.

این شبکه باید نسبت به حفظ رکوردها و امنیت شبکه متعهد باشد. مجوز تراکنش‌ها نتیجه به‌کارگیری قوانین از پیش طراحی‌شده (پروتکل Blockchain) توسط کل شبکه است.

تأیید هویت و مجوز دسترسی ارائه شده به این روش، بدون نیاز به اعتماد به شخص ثالث، امکان تعامل در دنیای دیجیتال را فراهم می‌سازد. امروزه، پیشتازان صنایع مختلف در سراسر جهان توجه خود را به دستاوردهای حاصل از استفاده از این فناوری معطوف کرده‌اند. از فناوری blockchain معمولا به‌عنوان ستون فقرات برای یک لایه تراکنش در اینترنت و اساس اینترنت ارزش (Internet of value) یاد می‌شود.

در واقع، ایده کلیدهای رمزگذاری و لجرهای مشترک می‌تواند به کاربران انگیزه دهد تا روابط دیجیتال را رسمی‌تر سازند. افراد مختلف در دولت‌ها، شرکت‌های IT و بانک‌ها به دنبال این هستند تا این لایه از تراکنش را بسازند. اثبات هویت و صدور مجوز که برای تراکنش‌های دیجیتال حیاتی هستند، در نتیجه پیکربندی فناوری Blockchain ایجاد می‌شوند. این ایده برای هر سیستم ثبتی که به اعتماد نیاز دارد، قابل استفاده است.