در شهر جیپور ایالت راجستان هند که به شهر صورتی معروف است، کاخ جال محل مانند نگینی در میان دریاچه من ساگار میدرخشد. این قصر که روی آب بنا شده گاهی قصر آب نیز نامیده میشود.
اطلاعات زیادی در مورد تاریخچه این قصر در دست نیست و زمان دقیق ساخت آن را کسی نمیداند. با این وجود میدانیم که کاخ جال محل به دستور ماهاراجا مادهو سینگ و به عنوان محل اقامت برای مراسم شکار اردک ساخته شده است. بعدا پسر مادهو سینگ، یعنی مادهو سینگ دوم این قصر را با گسترش فضای حیاط آن بزرگتر کرد. سپس این قصر به مدت دو قرن بدون استفاده قرار گرفت و به آن توجهی نشد. اما بعد از بازسازی کاخ جال محل در دهه ۲۰۰۰ این مکان بار دیگر توجهها را به خود جلب کرد.
ویژگیهای بنای کاخ جال محل
بنای ساختمان قصر بسیار شگفتانگیز و قابل توجه است. این بنا در حقیقت یک کاخ محسوب نمیشود زیرا هیچ اتاق قابل سکونتی در آن ساخته نشده است. فقط یک تراس باغ مانند دارد که محلی برای قدم زدن و استراحت ماهاراجا به شمار میرفت. ارتفاع بنا به اندازه پنج طبقه است با این حال تنها طبقه فوقانی آن بیرون از آب است. تقریبا تمامی قسمتهای چهار طبقه پایینی زمانی که دریاچه پر باشد زیر آب قرار میگیرند.
بیشتر بخوانید: باغ سنگی چندیگر در هند محصول خلاقیت و علاقه به محیط زیست
معماری بنای کاخ جال محل ترکیبی از دو سبک رایج در راجستان به نامهای راجپوت و موگال است. معماری سبک راجپوت بیشتر در میان معماران هندو طرفدار دارد در حالی که سبک موگال بیشتر به طرحهای اسلامی و ایرانی نزدیک است. در حین بازدید از کاخ جال محل میتوانید به خوبی جای پای این سبکهای مختلف را در بخشهای مختلف بنا تشخیص دهید. اتاقها و سالنهای بزرگ طبقه اول با نقاشیهای بسیار زیبا تزئین شدهاند. در تراس قصر باغی با طاقهای منحنی شکل خودنمایی میکند. در هر یک از گوشههای کاخ جال محل برجی هشت ضلعی با ظرافت و زیبایی طراحی شده است. در مرکز تراس قصر نیز عمارت کلاه فرنگی مستطیل شکل به سبک بنگالی ساخته شده که چتری نام دارد.
دریاچه من ساگار
دریاچه مصنوعی من ساگار که کاخ جال محل در میانه آن قرار گرفته در سال ۱۶۱۰ به دستور راجا من سینگ ساخته شد. راجا من سینگ در آن زمان حاکم آمر بود و این دریاچه را بخاطر کمبود منابع آبی و قحطی که در قرن گذشته سرزمین او را تحت فشار قرار داده بود ساخت. به منظور جلوگیری از وقوع قحطی راجا من سینگ دستور داد تا روی رودخانه دهارباوتی سدی ساخته شود. به مدت چند دهه آب دریاچه مایحتاج آب شیرین ساکنان منطقه را برای نوشیدن و آبیاری زمینها تامین میکرد. همچنین دریاچه محلی برای زندگی گونههای زیادی از پرندهها شد.
با این وجود در قرن گذشته دریاچه به محلی برای جمع آوری فاضلابهای تصفیه نشده و دیگر ضایعات صنعتی مبدل شد. در نتیجه آب کثیف دریاچه سبب شد تا مردم به بنای کاخ جال محل نیز بی توجه شوند.
در سال ۲۰۰۴ یک کمپانی خصوصی این منطقه را به منظور مبدل کردن آن به یک جاذبه گردشگری برای توریستها در دست گرفت. در دهههای اخیر این کمپانی تمام تلاشهای خود را به کار گرفت تا بنای کاخ را بازسازی کرده و دریاچه را پاکسازی کند. نتیجه این تلاشها مثبت بود و در نهایت این منطقه به یکی از جاذبههای توریستی شهر جیپور تبدیل شد. آب دریاچه پاکسازی شد و بار دیگر پرندهها به این منطقه بازگشتند.
هنوز بازدید از فضای داخلی این بنا برای توریستها ممکن نیست. با این وجود بازدید کنندهها میتوانند نمای بیرونی کاخ را ببینند و با قایق در اطراف آن گردش کنند.