تبدیل شدن به یک فریلنسر موفق موضوعی است که همواره افراد مختلف در مورد آن سؤالات گوناگونی دارند. معمولاً یکی از آن سؤالات این است: «پیشنهاد شما برای تبدیل شدن به فریلنسری تمام وقت و موفق چیست؟» به عبارت دیگر، افراد بسیاری هستند که می‌خواهند با یک دستورالعمل به فریلنسری موفق تبدیل شوند.
با وجود آنکه احتمال ناامید شدن شما وجود دارد، باید مقاله‌ی پیش رو را با این جمله شروع کرد؛ «هیچ راه و روش یکسان و مشخصی برای داشتن کسب و کار فریلنسر موفق وجود ندارد؛ به بیانی دیگر، به ازای هر فرد، راه متفاوت و جدیدی وجود دارد.»
با این حال، قواعد مشخص و امتحان شده‌ای نیز وجود دارد که به عنوان مثال‌هایی برای چگونگی انجام فریلنسینگ گفته می‌شود. این مثال‌ها نباید تأثیر بر موقعیت شغلی داشته باشد؛ چه طراح گرافیک، چه توسعه‌گر شبکه یا نویسنده‌ای آزاد باشید، باید این مثال‌ها را سر لوحه‌ی امور قرار دهید. امید است این نکات گاهی در ذهن شما یادآوری شده و باعث بهبود فرایند کسب و کار فعلی شما شود.
پس بدون هیچ حرف اضافه، در ادامه شماری از بهترین نکات فریلنسینگ موفق ارائه می‌شود:
۱. استفاده از قرارداد در هر پروژه برای فریلنسر موفق
اگر به تازگی شروع به فعالیت فریلنسینگ کرده‌اید، این سخن را آویزه‌ی گوشتان بکنید و رایج‌ترین اشتباه موجود در این حرفه را تکرار نکنید. «همیشه برای هر مشتری و هر پروژه، یک قرارداد تنظیم کنید.»
خودتان را گرفتار پیدا کردن کاملترین و بهترین نوع قرارداد نکنید. در آغاز می‌توانید با یک نمونه قرارداد اولیه، کار خود را شروع کنید؛ اما به یاد داشته باشید که در ادامه و به مرور، متن قرارداد را بهبود دهید.
فریلنسرهای زیادی هستند که وقت زیادی را صرف جزئیات قراردادها می‌کنند؛ در نهایت، توجه زیاد به جزئیات موجب تلف شدن زمانی می‌شود که باید صرف پول درآوردن کرد. چیزی که در حال حاضر نیاز دارید، قراردادی عمومی است که برخی قواعد پایه را رعایت کند؛ قراردادی که شرایط مهم برای شما و مشتری را جهت رسیدن به توافق لحاظ کند. در ساده‌ترین شکل، قرارداد شما باید شرایط زیر را پوشش دهد:
- به جای کپی برداری غیر قانونی از آثار دیگران، کار شما باید محصولی اصیل و بکر باشد.
- اطلاعات اختصاصی مشتری، باید محرمانه باقی بماند.
- شرایط پرداخت مالی (چه مقدار از مبلغ مورد توافق، در چه مرحله‌ای از فرایند انجام کار پرداخت شود.)
- هنگامیکه مشتری، کار ارائه شده را کامل ارزیابی کرد؛ مسئولیت تمامی فرایندهایی را می‌پذیرد که از آن به بعد روی کار انجام می‌شود. (مانند چاپ، قرار دادن لوگو روی آن و …)
- هم شما و هم مشتری حق دارید به وظایف متقابل نسبت به یکدیگر پایان دهید؛ این نکته‌ای است که مستلزم به رعایت آن هستید.
داشتن شرایط پایه‌ای برای هر پروژه باعث حفاظت از شما می‌شود؛ اما مهم‌تر از آن، به مشتری کمک می‌کند که نسبت به نحوه‌ی کار کردن شما آگاه باشد. هنگامی که متن قرارداد را تنظیم کردید؛ مشتری می‌تواند نسخه‌ای از آن را چاپ و سپس امضا کند و برای شما نسخه‌ی امضا شده را بفرستد. همچنین می‌تواند نسخه‌ای دیجیتالی از آن را به امضا برساند.
معمولا قرارداد نوشته شده از منظر حقوقی، حرفه‌ای به حساب نمی‌آید و نمونه‌های موجود روی صفحات اینترنت، تمام شرایط و موقعیت‌ها را پوشش نمی‌دهد. اگر شرایط همکاری پیچیده باشد و قرار است که از یک پروژه، مبلغ زیادی درآمد به دست بیاورید؛ بهتر است که با فردی حقوقدان و حرفه‌ای مشورت کنید تا قراردادی خاص برای آن پروژه تنظیم شود.
۲. فریلنسر موفق و دریافت مبلغ اولیه از مشتری
عدم پرداخت به موقع حق الزحمه یا تقلب مشتری در معامله، از بزرگترین مشکلاتی هستند که راجع به دنیای فریلنسینگ می‌شنوید. احتمالا خوش شانس باشید که چنین موقعیتی را تجربه نکنید؛ بدین منظور باید فرایندی ساده برای آغاز پروژه لحاظ کنید.
برای آنکه پرداخت مبلغ توافقی را ۱۰۰% تضمین کنید، باید از مشتری مبلغی را به عنوان پیش پرداخت درخواست کنید. به عنوان قاعده‌ای سر انگشتی، برای تمامی پروژه‌هایی که در دست دارید، می‌توانید ۵۰% مبلغ را پیش از شروع هر کاری، از مشتری درخواست کنید. این درخواست باید در صحبت‌های اولیه گفته و در قرارداد نوشته شود.
اگر مشتری با این شرایط مشکل داشته باشد، باید برای شما چراغ خطری روشن شود. این احتمال وجود دارد که تا به حال، هیچ قراردادی در حوزه‌ی خدمات فریلنسری نداشته است؛ با این حال، باید حفاظ خود را نسبت به این شرایط بالا نگه دارید. به او در مورد شرایط پیش پرداخت توضیح دهید؛ که آن برای محافظت از هر دو طرف قرارداد است و اینکه پروژه بدون اعمال این شرط، انجام نخواهد شد. اگر بعد از توضیحات شما، مشتری باز با این شرایط مشکل داشت؛ بیخیال پروژه شوید. احتمالاً از آن دست افرادی نیست که بتوانید با او همکاری داشته باشید.
هنگامی که قرارداد امضا شد و مبلغ پیش پرداخت را دریافت کردید؛ بلافاصله انجام کار را شروع کنید. پس از اتمام پروژه، پیش از آنکه فایل نهایی را به مشتری تحویل دهید، ۵۰% نهایی مبلغ قرارداد را طلب کنید.
این شرایط برای آن است که مشتری به کار انجام شده‌ی شما دسترسی نداشته باشد؛ یا اینکه پروژه را کنسل کرده و دیگر خبری از او نشود. بنابراین، پیش از آنکه کل مبلغ قرارداد را دریافت کنید، هیچ فایل اصلی و کاملی از نتایج پروژه را برای مشتری ارسال نکنید.
گذاشتن این شرایط ساده و تعهد به انجام آن، به شما این تضمین را می‌دهد که هیچ وقت، هیچ تقلبی از سمت مشتری صورت نگیرد.
۳. نترسیدن از «نه گفتن»
«نه گفتن» سخت است؛ بخصوص در شرایطی که فردی بخشنده هستید و می‌خواهید که مردم از همکاری با شما احساس رضایت داشته باشند. نمی‌خواهید که هیچ کس از شما ناامید شود؛ پس به هر روش ممکن، بدون توجه به باری که بر دوش شما خواهد افتاد، به دیگران پیشنهاد کمک می‌دهید.
مهم نیست که چه می‌کنید و چگونه آن را انجام می‌دهید؛ در هر صورت، یک نفر را ناامید خواهید کرد. آن فرد می‌تواند مشتری باشد که نصفه و نیمه پروژه را به او تحویل می‌دهید، خانواده باشد که به علت کار کردن طولانی مدت از حضور شما بی بهره هستند یا خودتان هستید که استرس کار زیاد را به انتخاب خود، تحمل می‌کنید.
پس باید نسبت به رد کردن پروژه، در صورتیکه با توانایی‌های شما هم خوانی نداشته باشد، راحت باشید. برای آنکه بتوانید به خوبی پروژه را ارزیابی کنید، که آیا می‌توانید آن را انجام دهید یا خیر، این سؤالات را از خود بپرسید:
- آیا در این زمینه که مشتری از من می‌خواهد، متخصص هستم؟
- چرا این پروژه را قبول کنم؟ آیا تعهدی باید در قبال آن بدهم؟
- چرا باید این پروژه را به لیست پروژههای فعلی خودم اضافه کنم؟
اینکه هر پروژه‌ای بر سر راه خود را بپذیرید، نتیجه‌اش آن است که برنامه‌ی کاری خود را با الزامات و تعهداتی نادرست، کامل کرده‌اید. شما در این وضعیت دچار استرس و اضطراب می‌شوید؛ بدترین قسمت ماجرا آن است که هیچ جای خالی برای «فرصت طلایی» خودتان باقی نگذاشته‌اید.
برای تبدیل شدن به یک فریلنسر موفق نمی‌توانید به مشتری ایده‌آل خود جواب مثبت بدهید، مگر آنکه به افراد اشتباه جواب منفی داده باشید. دفعه دیگر که یک پروژه نصیب شما شد، قبل از بله گفتن، واقعا موقعیت پیش رو را مورد ارزیابی قرار دهید و سؤالات بالا را بپرسید. با تصمیمی آگاهانه برای آینده‌ای مطلوب، پروژه را انتخاب کنید.
۴. تمرکز بر تجارت فریلنسینگ موفق خود
اگر تا بدین جای مقاله را دنبال کرده‌اید؛ می‌دانید که در مورد تمرکز برای یک فریلنسر موفق و اهمیت آن، در لابه‌لای سطور این نوشته تاکید شده است. این بخش به ارائه‌ی نکاتی در این مورد، اختصاص داده شده است.
فریلنسرهای زیادی هستند که مرتبا با مشکل مواجه می‌شوند و در این مورد سؤال می‌پرسند. معمولا کار مناسب و کافی پیدا نمی‌کنند و برای معرفی نام و نشان خود، دچار مشکل هستند. اگر بر هویت برند خود و نوع پروژه‌هایی که می‌گیرید، تمرکز کنید؛ آنگاه از بازاریابی تا دریافت مزد بیشتر و رسیدن به نتیجه‌ی نهایی، همه چیز برای شما آسان‌تر می‌شود. یک یا دو خدمتی را که در آن متخصص هستید، انتخاب کنید؛ در ادامه تنها پروژه‌هایی را بپذیرید که به این گروه‌ها مربوط می‌شوند. باقی موضوعات را بیخیال شوید.
هنگامیکه نوع خدمات مورد نظر را انتخاب کردید و تخصص لازم را در آن کسب کردید، مطمئن شوید که آن را به برندی شخصی تبدیل کنید.
در وبسایت شخصی خود، هر لغت و عبارتی را، با لغات کلیدی مرتبط با آن تخصص جایگزین کنید. فقط آن نوع فعالیت‌هایی را که در آن تخصص دارید، در مجموعه نمونه کارهای فریلنسری خود قرار دهید. سپس شروع به تولید محتوا پیرامون خدمات مد نظر کنید؛ ثابت کنید که در آن موضوعات از تخصص کافی برخوردار هستید.
تمام این رویه‌ها، به نوعی بازاریابی همراه با پروژه است؛ در حقیقت هر پروژه‌ای را که به اتمام می‌رسانید، ترافیکی از پروژههای جدید را به شما هدیه می‌دهد.
۵. در ویترین گذاشتن کار درخواستی
در مسیر تبدیل شدن به یک فریلنسر موفق این نکته به نظر با نکته‌ی قبلی، یعنی تمرکز بر کسب و کار فریلنسری، شباهت دارد؛ اما موضوعی متفاوت است و ارزش بحث کردن دارد.
بسیاری از فریلنسرها اشتباه می‌کنند و نمونه کارهای خود را با کارها و موضوعات گوناگون پر می‌کنند؛ هدف واقعی آنها، نشان دادن خود به عنوان متخصص در همه‌ی زمینه‌ها است.
در حقیقت بین مجموعه نمونه کارهای فریلنسری و آکادمیک تفاوت وجود دارد. نمونه کارهای فریلنسری باید تنها شامل کارهایی باشد که در آن تخصص دارید و می‌خواهید مشتریانی با پروژه‌هایی مشابه با آن، پیدا کنید. نمونه کارها می‌تواند از بین پروژههای انجام شده‌ی قبلی برای مشتریان یا کارهای شخصی باشد.
آیا تا به حال شنیده‌اید که می‌گویند: «خود را برای شغلی که می‌خواهی آماده کن، نه شغلی که داری.»
وقتی بحث در مورد نمونه کار می‌شود، باید کارهایی را به نمایش بگذارید که هم رده پروژههای فریلنسری باشند که می‌خواهید. لزومی ندارد که پروژههای در دست اقدام را به نمایش بگذارید.
فرض کنید که متخصص طراحی لوگو هستید. اگر این همان چیزی است که می‌خواهید با آن شناخته شوید؛ باید تنها پروژه‌هایی را که به طراحی لوگو مربوط می‌شوند، به عنوان نمونه‌ی کار خود در معرض دید مشتریان جدید قرار دهید. این همان روشی است که باعث می‌شود مشتریان احتمالی در بخش طراحی لوگو، شما را به دیگر فریلنسرهای موفق طراحی لوگو، که دارای نمونه کارهای متنوع در بخش‌های مختلف هستند، ترجیح دهند.
در قسمت دوم این مقاله، ادامه‌ی نکات کلیدی مورد نیاز برای تبدسل شدن به یک فریلنسر موفق ، گفته می‌شود.
