آب انبار باسیلیکا استانبول (Basilica Cistern of Istanbul) که ترجمه آن می‌شود آب انباری که در زمین فرو رفته است یکی از قدیمی‌ترین و باشکوه‌ترین بناهای این شهر است و در جنوب غربی مسجد معروف ایا صوفیه قرار دارد. در دوره بیزانس استانبول تحت محاصره دائمی قرار داشت و آب انبارها تنها راه برای تامین آب مورد نیاز مردم شهر بودند. این بنای خیره کننده امروز تبدیل به یکی از جاذبه‌های گردشگری اصلی شهر شده است. برای آشنایی بیشتر با آب انبار باسیلیکا استانبول با نیک پرداخت همراه شوید.
احداث بنا
ساخت این ساختمان عظیم به دوران بیزانس و سال‌های ۵۲۷ تا ۵۶۵ میلادی بازمی‌گردد. امپراطور ژوستینیانوس اول دستور احداث را صادر کرد. او این آب انبار را برای کاخ بیزانس و زمین‌های پیرامون آن در نظر داشت. ساخت بیشتر قسمت‌ها به دست یونانیان امروزی انجام شد. یه این آب انبار سارای، که به زبان ترکی به معنای مکان است، گفته می‌شود. این سازه در طول تاریخ چندین و چند بار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت، عمده‌ترین آن‌ها در سال ۱۷۲۳ زمان سلطان احمد سوم و در سال ۱۸۷۶ تا ۱۹۰۹ زمان سلطان عبدالحمید دوم بود.
آخرین بازسازی از اواسط قرن ۲۰ انجام شد. به دلیل سست شدن ستون‌ها به ناچار با لایه‌ای ضخیمی از سیمان اطراف آن‌ها را پوشاندند و ظاهرشان به کلی دگرگون شد.
مانند هر بنای تاریخی دیگری آب انبار باسیلیکای استانبول نیز در طول تاریخ روزهای سپید و سیاه زیادی را پشت سر گذاشته است. عثمانی‌ها در سال ۱۴۵۳ بعد از میلاد مسیح شهر قسطنطنیه را فتح کردند و استفاده از آب انبار متوقف شد وکم‌کم به فراموشی سپرده شد. تا این که یک باستان شناس فرانسوی به این شهر سفر کرد و با ادعاهای عجیبی مواجه شد. برخی از افراد می‌گفتند در زیر زمین خانه به آب دسترسی دارند و حتی در آن ماهی دیده می‌شود تا این که او موفق به کشف آن شد البته حاکمان سلطانی به این بنا اهمیتی ندادند و از این مکان برای دفن زباله استفاده می‌کردند.
ویژگی‌های آب انبار باسیلیکا استانبول
آب انبار مساحتی نزدیک به ۱۰۰۰ متر مربع دارد و ۱۳۸ متر طول و ۶۵ متر عرض آن است می‌توان ۸۰ هزار متر مکعب آب را در آن نگهداری کرد. داخل آن ۳۳۶ ستون از جنس مرمر به چشم می‌خورند که طول هرکدام از آنان ۹ متر است. ستون‌ها در دوازده ردیف و هر ردیف ۳۸ عدد جای گرفته‌اند و نزدیک به ۵ متر از یکدیگر فاصله دارند. این ستون‌ها با استفاده از مصالحی که از ساخت مسجد ایا صوفیه و دیگر ساختمان‌های قدیمی باقی مانده بود ساخته شدند. غیر از تعداد اندکی از ستون‌های این آب انبار که اریبی و شیاردار هستند، اکثر آن‌ها به شکل استوانه می‌باشند.
شاید چشمگیرترین مورد از این بازیافت‌ها در مخزن، دو رگه غول پیکر مدوسا هیولا افسانه‌ای باشد. این مجسمه‌ها به عنوان پایه برای ستون‌های شمال غربی آب انبار باسیلیکا استانبول به کار رفته‌اند. این سرها به شیوه باستانی یکی برعکس و دیگری روی زمین قرار داده شده‌اند گفته می‌شوند که اینگونه نگاه مرگبار مدوسا خنثی می‌شود اگر چه احتمالا تنها برای اندازه و از نظر معماری این شیوه را اجرا کرده‌اند. هنوز مشخص نشده که این سرها دقیقا متعلق به کجا هستند و از کجا به این مکان آورده شده‌اند.
افسانه‌ها می‌گویند مدوسا زنی زیبا و الهه دریاها بود. پرسئوس (پسر زئوس) به او علاقمند شد و آتنا پس از دیدن آن ها در بستری در معبد خود مدوسا را تبدیل به موجودی زشت کرد که از سرش افعی روییده بود و از آن پس نگاه مدوسا هر فردی را تبدیل به سنگ می‌کرد. در دوران بیزاتس سر ستون‌های به شکل او همه جا به چشم می‌خورد و مردم معتقد بودند از نگاهش با آن‌ها تلاقی کند نفرین می‌شوند.
یکی دیگر از موارد جالب معماری آب انبار باسیلیکا استانبول طرح‌هایی شبیه به چشم پرندگان، قطرات اشک و شاخه‌ها است که بر روی یکی از ستون‌ها دیده می‌شوند. در برخی از منابعی که از سال‌های گذشته یافت شد این گونه برداشت می‌شود که قطرات اشک برای ادای احترام به صدها برده‌ای است که در طول ساخت این بنا جان خود را از دست دادند.
دلیل نام گذاری
قبل از این که آب انبار باسیلیکا استانبول ساخته شود یک باسیلیکا (ساختمانی رومی برای انجام تجارت) در این محل قرار داشت که بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ساخته شده بود. این بنا در سال ۵۳۲ بعد از میلاد طی جنگی بزرگ ویران شد و علی رغم بازسازی در همان زمان دیگر اثری از آن باقی نمانده است و امروز تنها خانه هایی به سبک عثمانی و بیزانسی دیده می‌شود. ساکنان این خانه‌ها با حفر چاه به آب دسترسی داشتند و بعضی از آن‌ها برای سرد نگه داشتن مواد غذایی با استفاده از طناب غذاها را در چاه آویزان می‌کردند.
امروزه آب انبار کاملا مرمت شده و داخل آن گذرگاهایی با سقف‌های بلند ایجاد شده که بازدید کنندگان می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. کافه‌ای برای رفع خستگی و پذیرایی از مراجعه کنندگان نیز احداث شده است. کف سازه کاملا لایروبی شده و مقداری کمی آب در آن جاری است برای پاکیزه نگاه داشتن آب تعدادی ماهی داخلش در حال شنا کردن هستند.
اگر قصد بازدید از آب انبار باسیلیکا استانبول و سفر به این شهر را دارید می‌توانید روی خدمات نیک پرداخت حساب کنید. این خدمات شامل مسترکارت می‌شود که از گم شدن یا دزدیده شدن پول نقدتان جلو گیری می‌کند. همچنین با داشتن این کارت دیگر نیاز نیست به صرافی مراجعه کرده و موجودی ریالی خود را تبدیل کنید. به سادگی با ورود به پنل خود در سایت نیک پرداخت می‌توانید موجودی مسترکارت خود را افزایش دهید. این کارت امکان خرید از اکثر دستگاه‌های پوز و نقد کردن پول از ATM ها را در اختیار شما قرار می‌دهد.
