همین چندوقت پیش بود که اسم توکن‌های غیر قابل تعویض روی زبان‌ها افتاد و بازار NFT حسابی داغ شد. از این میان و از قلب همه استقبال‌هایی که از این توکن شد، افرادی هم بودند که خیلی به این ماجرا اعتقادی نداشتند. از افراد و سلیقه‌های سرمایه‌گذاری مختلف که عبور کنیم، به یکی از مهم‌ترین مخالفان سرسخت و جدی فروش NFT آثار هنری می‌رسیم. شاید پیش خودتان فکر کنید که ممکن است نهادهای قانونی یا مالی، جدی‌ترین مخالفان این توکن‌ها باشند، اما سخت در اشتباهید.
به یازدهم مارس ۲۰۲۱ باز می‌گردیم؛ به روزهایی که فروش چشمگیر یک NFT که توسط هنرمندی با نام Beeple به حراج گذاشته شده بود، موج شوک را به دنیای هنر وارد کرد. ارزش نهایی این NFT برابر با رقم نجومی ۶۹ میلیون‌دلار برآورد شد و به فروش رسید؛ همین کافی بود تا بازار NFT به طرز قابل توجهی منفجر شود و کانون توجهات را به سمت خود جلب کند. در ادامه این اتفاق، NFTهای بیشتری در دنیای ارزهای دیجیتال به فروش رسید و میزان استقابل هنرمندان و هنردوستان، سر به فلک کشید.
اما چه چیزی باعث شد که موزه‌ها نگاه خوبی به بازار NFT نداشته باشند؟ یکی از دلایلی که باعث بروز چنین اختلافی شد، مواجهه موزه‌ها با کمبودهای مالی قابل توجهی بود که حالا قرار بود تا با کاهش بازدیدکنندگان و مشتریان آمیخته شود. همه این اتفاقات ریز و درشت، دست به دست هم دادند تا رابطه نانوشته بین آثار هنری NFT و موزه‌ها وارد دنیایی پر از اختلاف شود.
آیا بازار NFT پتانسیل درآمدزایی مورد نیاز موزه‌ها را داراست و می‌تواند خلاءهای موجود را به خوبی پر کند؟ البته بعضی از موزه‌ها مانند موزه بریتانیا و موسسه هنرهای معاصر میامی، نمونه‌ای از NFT ها را به عنوان اثری هنری در مجموعه خود نگهداری می‌کنند، اما دلایل اصلی اختلاف NFT و موزه‌ها به طور کلی در چیست؟
چرا موزه‌ها به سمت NFT کردن آثار هنری نمی‌روند؟
علی‌رغم ارتباط نه‌چندان گرمی که بعضی از موزه‌ها با بازار NFT برقرار کرده‌اند، هنوز هم اختلاف اساسی و مهمی در این میان نهفته است. همان‌طور که به صورت کوتاه اشاره کردیم، موزه‌ها نمی‌توانند که بازار NFT را بخشی از حراج‌های هنری و فرهنگی به شمار بیاورند. به زبان ساده‌تر، موزه‌ها و موسسات فرهنگی، خرید و فروش NFT را به سود دنیای هنر نمی‌دانند.
بسیاری از صاحب‌نظران و سیاستگذاران موسسات فرهنگی و موزه‌ها، درآمد حاصل از فروش NFT آثار هنری را یک پول بادآورده می‌دانند که منافاتی با اساس و ذات هنر ندارد. از طرفی، موزه‌ها بر این باورند که خرید و فروش در دنیای ارزهای دیجیتال و پارو زدن در دریای مواج بلاک‌چین‌ها، به نوعی یک سرمایه‌گذاری مرموز تلقی می‌شد. با این منظق، دنیای NFT از دید موسسه‌های فرهنگی و هنری (علی‌الخصوص موزه‌ها) تنها یک کار برای بازی با پول و ارزشگذاری تجمل‌گرایانه آثار هنری مختلف است.
ما سعی کردیم تا در ادامه این مطلب، تمام ۴ نکته مهم و برجسته در رابطه با اینکه چرا موزه‌ها بازار NFT را دوست ندارند را مورد واکاوی و بررسی دقیق قرار دهیم. برای اطلاع هرچه‌بیشتر از این ۴ دلیل اصلی، ادامه این مطلب را به هیچ‌وجه از دست ندهید و با ما همراه شوید. پیش از از طریق لینک زیر در مورد اینکه توکن NFT چیست بیشتر بخوانید.
دلیل اول: NFT ها بسیار پیچیده و مرموز هستند
افرادی که موزه‌ها را اداره می‌کنند، از تخصص‌های خاصی در زمینه هنر، آموزش‌های فرهنگی و موضوعات دیگر بهره‌مند هستند. از طرفی، NFTها از یک جنس دیگر ساخته شده‌اند و در مسیری متفاوت‌تر از دنیای هنر، حرکت می‌کنند. بدیهی است که هیچکدام از آثار هنری از جمله مجسمه‌ها، تندیس‌ها و تابلوهای نقاشی فاخر را نمی‌توان با محصولات بازار NFT مقایسه کرد.
چیزی که NFT ها را ار دنیای هنر مجزا می‌کند، ساختار آن‌هاست که در فضای ارزهای دیجیتال و رمزنگاری‌شده تعریف می‌شوند. افرادی که در موزه‌ها فعالیت می‌کنند و آثار هنری را با نگاهی دیگر مشاهده می‌کنند، بر این باورند که دنیای پیچیده ارزهای دیجیتال نمی‌تواند ظرافت آثار هنری را جبران کند. به زبان ساده‌تر، شما برای لذت بردن از یک اثر هنریف کافی است به یک موزه سر بزنید تا بتوانید یک اثر را از نزدیک و با چشمان خودتان تماشا کنید. آثار NFT دقیقا در آن‌سوی دنیای هنر ایستاده‌اند و برای دسترسی به آن‌ها باید از اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال استفاده کرد. مطلب ساخت و فروش توکن NFT را هم مطالعه کنید تا نحوه استفاده از اتریوم و … در ساخت NFTها را درک کنید.
یکی دیگر از شیرینی‌های دنیای هنر که آثار هنری را از فُرم پیچیده و خاص دور می‌سازد، قابلیت به حراج گذاشتن آن‌ها در موزه است. چنین امکانی برای آثار موجود در بازار NFT وجود ندارد و تحلیل نگهداری، خرید و ارزشگذاری آثار هنری در آن فضا بسیار سخت و تخصصی است.
البته، این نکته را هم نباید از یاد برد که پیچیدگی‌های قانونی، عوارض مالیاتی و مسائل مربوط به بیمه هم از جمله مسائلی هستند که موزه‌ها را از بازار NFT دور نگه داشته‌اند. احتمالا اگر دنیای NFT ها اینقدر پیچیده نبود، می‌شد به گرم شدن روابط بین آن و موزه‌ها امیدوار بود.
دلیل دوم: بحث مالکیت و فروش مجدد آثار هنری
ارتباط بین مالکیت یک اثر هنری و NFT آن کمی گیج‌کننده است. در دنیای NFT ها هنرمندان که در واقع صاحیان اصلی آثار تلقی می‌شوند، پس از فروش NFT آثارشان، باز هم به عنوان مالک اصلی شناخته می‌شود. البته نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد، این است که صاحبان اصلی آثار هنری NFT شده، توانایی خاصی برای گسترش بازدهی مالی این آثار ندارند.
از طرفی، یک کتاب پرفروش که یک نویسنده معروف آن را نوشته است را در نظر بگیرید. فرض کنید که شما می‌خواهید ۲ نسخه از این کتاب را تهیه کنید و قرار است تا بکی از آن‌ها، دارای امضای شخص نوبسنده باشد. به نظرتان کدام نسخه از کتاب ارزشمندتر است؟ احتمالا انتخاب شما هم مثل ما، همان کتابی است که صفحه اول آن با امضای نویسنده مزین شده است. آثار هنری هم همینطور هستند و اگر بشود نسخه‌های فیزیکی آن‌ها را تهیه کرد، بسیار با ارزشمندتر خواهند بود.
به عبارت دیگر، دلیل دیگری که باعث مخالفت موزه‌ها با NFT شده است، یکی مربوط به بحث مالکیت است و دیگری، قضیه بازدهی درآمد ناشی از فروش را در بر می‌گیرد. موزه‌ها بر این باورند که خرید NFT هنرمندان می‌تواند علاوه بر وجهه هنری، شکل ارزشگذاری آن را هم خدشه‌دار کند.
دلیل سوم: بازار NFT تنها برای هنرمندان ارزش قائل است
یکی از اساسی‌ترین دلایلی که موزه‌ها را مجاب کرده تا با دنیای NFT موافقت نکنند، این است که چرا NFT ها فقط منافع هنرمندان را در نظر می‌گیرند؟ یکی از دلایل محبوبیت دنیای NFT همین بوده است که حالا هنرمندان می‌توانند بدون نیاز به واسطه‌هایی مثل موزه و نمایشگاه‌ها، تمامی آثار خود را با ارزشی چندصد برابر بیشتر به فروش برسانند.
یکی دیگر از سازوکارهایی که فقط منافع هنرمند را در پروسه NFT کردن پررنگ جلوه می‌دهد، قراردهای هوشمند است. طبق عملکرد قراردادهای هوشمند، مادامی که یک مشتری، تمامی هزینه مربوط به خرید NFT آثار هنری را نپردازد، هیچ حقوقی از اثر هنری مربوطه به مشتریان تعلق نخواهد گرفت. این نوع قراردادهای مرسوم در دنیای ارزهای دیجیتال، زیاد به مذاق موزه‌داران خوش نمی‌آید و حس کنجکاوی آن‌ها را ارضا نمی‌کند.
از طرفی، این مسئله برای موزه‌ها بسیار مهم است که پس از فروش آثار هنری، چه بلایی بر سر بازدیدهای عمومی و استفاده کردن مردم از آن‌ها می‌آید؟ موزه‌ها و موسسات هنری می‌کوشند تا علاوه بر ایجاد کسب درآمد از آثار هنری، زمینه استفاده کردن و لذت بردن بازدیدکنندگان از این آثار را هم فراهم کنند. اینکه موزه‌ها به چه مقدار در این راه موفق عمل کرده‌اند، بماند. اما نکته مهم اینجاست که موزه‌ها می‌خواهند علاوه بر تامین منافع هنرمند، منافع دیگران از جمله بازدیدکنندگان و عموم هم تامین شود.
دلیل چهارم: مخاطره‌آمیز بودن بازار NFT به دلیل نوسانات
علی‌رغم درآمدهای نجومی ناشی از فروش آثا NFT، بسیاری از این آثار به سرعت دچار زوال و نابودی می‌شوند. بازار NFT هم دقیقا مثل دنیای ارزهای دیجیتال دچار نوسان و بالا و پایین می‌شود. بسیاری از هنرمندان پس از فروش آثار NFT خود دچار ضرر‌های میلیون‌دلاری شدند و همین قضیه باعث شده تا موزه‌ها هم نگاه مشکوکی به کلیت خرید و فروش NFT داشته باشند.
اتکا بر NFT ها برای به دست آوردن درآمد ثابت و پول نقد می‌تواند بسیار خطرناک باشد و همین می‌تواند یکی از دلایل گریز موزه‌ها و موسسات فرهنگی و هنری از این بازار محسوب شود. موزه‌ها بیش از هرچیزی، به ماهیت فیزیکی آثار هنری نیاز دارند و آثار هنری دیجیتالی مثل NFT می‌توانند، همه منافع مالی آن‌ها را متوجه خطرات گوناگون کنند.
از همه این بحث‌ها که بگذریم، نباید این نکته را هم فراموش کرد که بازار NFT هنوز یک بازار سرمایه‌گذاری نوپاست و نمی‌توان به صورت کامل روی آن حساب باز کرد. با همه این اوصاف، موزه‌ها نیاز دارند تا روی یک بستر قابل اعتماد و پایدار گام بردارند تا هم آینده آثار هنری و هم ساختار درآمدزایی آن‌ها دچار تشنج نشود. از همه این بحث‌ها که بگذریم، لازم است تا مروری مفصل و تخصصی بر مزایای بازار NFT هم داشته باشیم تا از خوبی‌های نهفته در این دنیای دیجیتالی غافل نشویم.
در ادامه این مطلب به صورت کامل با مزایای برجسته بازار NFT آشنا شویم و تمامی فرازونشیب‌های آن را زیر ذره‌بین ببریم. در نهایت به این موضوع خواهیم رسید که آیا موزه‌ها بیش از اندازه به دنیای NFT آثار هنری حساسیت نشان داده‌اند یا واقعا باید با نگاهی محتاطانه به این مقوله نگاه کرد.
مزایای NFT کردن آثار هنری
تبدیل کردن آثار هنری به NFT از مزایای بسیاری برخوردار است؛ این مزایا آن‌قدر قابل توجه هستند که بشود NFT ها را هم جزو جدایی‌ناپذیری از سرمایه‌گذاری‌ها دانست. برای مثال، با استفاده از نسخه دیجیتالی یک NFT می‌توان از بروز آسیب‌های فیزیکی به آثار هنری جلوگیری کرد. در ادامه، به صورت مختصر با چند مزیت مهم NFT کردن آثار هنری آشنا خواهیم شد:
- امنیت در معامله: بازار NFT باعث می‌شود تا پروسه خرید و فروش آثار هنری در بستری امن و در قالب تراکنش‌های شفاف و زلال صورت بگیرد.
- مالکیت بی چون‌وچرا: تا پیش از ظهور بازار NFT، تنها با ارائه اسناد و مدارک تاریخی یا موثق می‌شد تا در رابطه با مالکیت یک اثر هنری ادعا کرد. اما حالا با ظهور NFT ها، همه‌چیز تنها از طریق کیف پول دیجیتال قابل ردیابی و اثبات است.
- دسترسی آسان و بی‌واسطه: NFT کردن آثار هنری باعث می‌شود تا بُعد مادی و فیزیکی آثار هنری نادیده گرفته شوند. همین ویژگی باعث شده است تا برای دسترسی به آثار هنری NFTشده، انگشتانتان را روی گوشی موبایلتان حرکت دهید.
- پتانسیل درآمدزایی: صاحبان آثار هنری، مهم‌ترین شخص در جریان NFT کردن آثار هنری هستند. با هربار فروش NFT ها در بازار NFT، سود جدید به حساب و کیف پول صاحب اصلی واریز می‌شود.
خرید و فروش NFT در ایران
اخبار بازار NFT در ایران برای اولین‌بار از طریق فروش جلد آثار موسیقی هنرمندان معروف به معروفیت رسید. اما جالب است بدانید که اولین سایت ایرانی که اقدام به NFT کردن آثار هنری کرد، پلتفرم مطمئن و مجرب نیک پرداخت بود. از این جهت، برای خرید و فروش NFT آثار هنری، کافی است به بخش ویژه NFT سایت نیک پرداخت مراجعه کنید.
روی آدرس الکترونیکی بخش ویژه NFT کردن آثار هنری در نیک پرداخت کلیک کنید. تمامی خدمات مربوط به NFT آثار هنری در نیک پرداخت به صورت ۲۴/۷ در ۲۴ ساعت شبانه‌روز و ۷ روز هفته صورت می‌پذیرد.
جمع‌بندی
بازار NFT روزبه‌روز در حال کسب محبوبیت و اعتبار است، اما هنوز هم ارگان‌ها و مراکزی هستند که به صورت جدی با وجود چنین بازاری مخالفند. یکی از مراکز فرهنگی مخالف با NFT کردن آثار هنری، موزه‌ها هستند. موزه‌ها به دلایلی مختلف از جمله عدم توجه کافی به حقوق بازدیدکنندگان یا مشتریان، با دنیای NFT مخالفت می‌کنند.
بازار NFT علاوه بر تمامی نقدهایی که موزه‌ها و دیگر افراد و نهادها بر آن وارد می‌کنند، دارای مزایای بسیار قابل توجهی هم است. علاوه بر این، نمی‌توان NFT ها را به عنوان یک بخش مهم از سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و دنیای ارزهای دیجیتال در نظر نگرفت.
